Met een paar handige Turkse woorden en zinnen wordt een vakantie naar Turkije zoveel leuker. Natuurlijk spreken de meeste mensen in toeristische plaatsen Engels of Duits. En ben je ergens op een markt, roept er altijd wel iemand ‘kijken, kijken, niet kopen’. Maar ga je van de gebaande paden af, dan is het handig en leuk om toch wat Turkse woorden en zinnen te kennen. Al kun je maar de locals die je toevallig tegenkomt begroeten. Turken houden van een praatje en zijn vaak nieuwsgierig. Al kun je dan niet al hun vragen beantwoorden, het is altijd beter dan helemaal met je mond vol tanden staan. En de ontmoetingen met de gastvrije bevolking is voor mij een van de leukste dingen van het reizen in Turkije. In dit artikel staat een aantal handige Turkse woorden en zinnen. Voor het gemak heb ik er ook de uitspraak bij gezet.
Handige Turkse woorden en zinnen: de basics
Het meest basic gesprekje dat je maar kunt voeren. ‘Hallo, hoe gaat het? Goed, bedankt en met jou?’ Als je voor het eerst Turkse woorden leest, kun je er vast geen chocola van maken. Maar probeer het gewoon. Mensen zullen het waarderen als je ze in hun eigen taal begroet. Lange tijd bleef het bij mij ook bij dit soort gesprekjes, maar het was een begin. Nog steeds spreek ik geen vloeiend Turks maar ik red me inmiddels aardig. En die gekke letters die wij niet in ons alfabet hebben, dat went vanzelf.
- Hallo – merhaba – mer-ha-ba
- Hoe gaat het met je? – nasılsın – na–sǝl-sǝn (uitspraak zit tussen de e van ‘de’ en de i van ‘dit’ in)
- Goed – iyi – i-ji
- Met mij gaat het goed – iyiyim – i-ji-jim
- Dank u wel – teşekkür ederim – te-sjek-kuur ederim
- Aangenaam kennis te maken – memnun oldum – mem-noen ol-doem
- Goedendag – iyi günler – i-ji guun-ler
- Tot ziens – hoşça kal – hosj-tsja kal
- Goedemorgen – günaydın – guun-aj-dǝn
- Ja – evet – e-wet
- Nee –hayır – ha-jır
Soms moet je even tot tien tellen
Het is handig als je wat getallen kent, voor als je de prijs van iets wilt weten of wilt weten over hoeveel minuten de bus vertrekt. Als je de cijfers van 1 tot 10 kent, ben je al een heel eind. De tientallen zijn makkelijk. Je combineert erop los. Zestien is on altı, eenenvijftig is elli bir en honderd negen is yüz dokuz. Tweehonderd is iki yüz. Eén geluk: getallen kun je ook altijd met handen en vingers uitbeelden.
- Nul – sıfır – sǝ-fǝr
- Een – bir – bir
- Twee – iki – i -ki
- Drie – üç- uutsj
- Vier – dört – durt (de u klinkt als in ‘put’)
- Vijf- beş – besj
- Zes – altı –al-tǝ
- Zeven – yedi – je-di
- Acht – sekiz – se-kiz
- Negen – dokuz – do-koez
- Tien – on – on
- Vijftig – elli – el-li
- Honderd – yüz – juuz
- Duizend – bin – bin
De dagen van de week
Wanneer is de markt? Wanneer ben je aangekomen? Op welke dag vlieg je weer naar huis? Ik moet altijd weer even wennen als ik in Turkije ben en het lijstje van de dagen een paar keer in mijn hoofd opdreunen. En dan nog krijg ik het altijd voor elkaar om de woensdag en donderdag om te wisselen. Toch maar eens een ezelsbruggetje bedenken.
- Maandag – pazartesi – pa-zar-te-si
- Dinsdag – salı – sa-lǝ
- Woensdag – çarşamba – tsjar-sjam-ba
- Donderdag – perşembe – per-sjem-be
- Vrijdag – cuma – djzoe-ma
- Zaterdag – cumartesi – dzjoe-mar-te-si
- Zondag – pazar – pa-zar
- Wanneer – ne zaman – ne za-man
- Vandaag – bugün – boe-guun
- Gisteren – dün – duun
- Morgen – yarın – jaa-rǝn
- Week – hafta – haf-ta
Hoe laat is het?
In Turkije is op tijd komen minder belangrijk dan in Nederland. Als je een uur later op een afspraak komt, kijkt niemand daar heel raar van op. Bussen lopen onderweg ook weleens wat vertraging op omdat ze zulke lange afstanden afleggen. Maar van hun beginpunt vertrekken ze zeker op tijd. Maar was dat nou om acht uur ’s ochtends of ’s avonds?
- Hoe laat is het? – saat kaç – sa-at katsj
- Het is een uur – saat bir – sa-at bir
- Het is half drie – saat iki buçuk – sa-at i-ki boe-tsjoek
- Minuut – dakika – da-ki-ka
- Seconde – saniye – sa-ni-je
- Een half uur – yarım saat – ja-rǝm sa-at
- Om hoe laat? – saat kaçta? – sa-at katsj-ta
- Om twee uur – saat ikide – sa-at i-ki-de
- Ochtend/’s ochtends -sabah – sa-bah
- Middag/ ‘s middags – öğleden sonra – eueu-le-den son-ra
- Avond/’s avonds – akşam – ak-sjam
- Nacht/’s nachts – gece – ge-dzje
Handige Turkse woorden en zinnen voor onderweg
Rondreizen is dé manier om met mensen in contact te komen. Dan is het handig als je wat Turkse woorden kent. Heel grappig: soms kennen taxichauffeurs jouw bestemming niet en moet je je eigen navigatie maar aanzetten. Of je vraagt de weg en dan gaat het van: loop langs de moskee en dan bij die grote boom links, stukje doorlopen tot je een geel huis ziet en dan rechts en dan tegenover de kruidenier enzovoorts. Of ze kennen de straat niet waar jij moet zijn maar wel een bekend gebouw wat daar staat, een ziekenhuis of hotel of zoiets. Ik doe het zelf ook als ik in Dalyan ben. Ik ken de straatnamen niet, maar weet wel genoeg herkenningspunten. Dus mijn pension staat niet in die-en-die straat, maar is in een zijstraatje van de hoofdstraat, tegenover dat grote hotel.
- Is er een kamer vrij? – Boş oda var mı? – Bosj oda var mǝ?
- Wat kost een tweepersoonskamer met ontbijt? – Kahvaltı dahil iki kişilik bir oda ne kadar? – Kah-wal-tǝ da-hil i-ki ki-sji-lik bir o-da ne ka-dar?
- Huurauto – kiralık araba – ki-ra-lǝk a-ra-ba
- Waar is het busstation? – Otogar nerede? – O-to-gar ne-re-de?
- Luchthaven – havalimanı – ha-vali-ma-nǝ
- Let op – dikkat! – dik-kat
- Tankstation – petrol ofisi – pet-rol o-fi-si
- Stop – dur – doer
- Links- sol – sol
- Rechts – sağ- saa
- Waarvandaan vertrekken de minibussen? – Minibüsler nereden kalkıyor? – mi-ni buus-ler –ne-re-den kal-kǝ-jor
- Stadsscentrum – şehir merkezi – sje-hir mer-ke-zi
- Hoeveel kost een kaartje? – Bir bilet ne kadar? – Bir bi-let ne ka-dar
- Een kaartje alstublieft – Bir bilet lütfen – bir bi-let luut-fen
Handige Turkse woorden en zinnen voor als je uit eten gaat
Vakantie is uit eten gaan of in ieder geval buiten de deur eten. En Turken houden zelf ook van lekker eten en drinken. Bij speciale gelegenheden of op zondag wordt er met familie en vrienden ontbeten. Na zo’n uitgebreid Turks ontbijt heb je de rest van de dag weinig honger meer. Thee of çay is de nationale volksdrank. Er staat altijd wel een ketel verse thee te pruttelen. En zo niet, dan is ‘ie ‘binnen vijf minuten klaar’. Maak daar overigens maar twintig minuten van, want Turkse thee wordt niet zoals bij ons met een zakje gemaakt. Mijn favoriete eetgelegenheid is de lokanta, een soort eetcafé waar allerlei bakken met eten in de vitrine staan en je aanwijst wat je wilt eten. Altijd voordelig en lekker!
- Ik wil iets eten/drinken – Bir şey yemek/içmek istiyorum – bir sjej je-mek/itsj-mek is-ti-jo-roem
- Water – su – soe
- Thee – çay – tsjai
- Koffie – kahve – kah-we
- Bier – bira – bi-ra
- Witte/rode wijn – beyaz/kırmıze şarap – be-jaz/kǝr-mǝ-ze sja-rap
- Eet smakelijk – Afiyet olsun – aa-fi-jet ol-soen
- Het was heel lekker, heerlijk – Çok lezzetliydi – tsjok lez-zet-liej-di
- De rekening, alstublieft – Hesap lütfen – he-sap luut-fen
- Ik heb honger/dorst – Acıktım/susadım – a-dzjǝk-tǝm/soe-sa-dǝm
- Ober! – Garson, bakar mısınız! – gar-son ba-kar mǝ-sǝ-nǝz (Letterlijk: ober, kijk naar mij!)
In geval van nood
Hopelijk maak je geen noodgeval mee wanneer je in Turkije bent. Ik geloof dat ik in geval van paniek ook maar gewoon op Engels overschakel. Maar kom je iemand tegen die een beetje ziek is, wens die persoon dan zeker ‘geçmis olsun’, letterlijk: moge het voorbij zijn. En bij een niesbui zeg je ‘çok yaşa’, leef lang. Het Turks staat bol van de mooie uitdrukkingen op het gebied waarmee je mensen iets goeds toewenst. Daar scoor je natuurlijk punten mee, dus leer er zeker een paar uit je hoofd. Ze staan in het artikel ‘Tien handige Turkse uitdrukkingen’.
- Ziekenhuis – hastane – has-taa-ne
- Eerste hulp – acil servis – aa-dzil ser-wis
- Help! – imdat!- im-daat
- Brand! – Yangın var! – jan-gǝn war
- Politie – polis – po-lis
- Gendarme – jandarma – zjan-dar-ma (ook een soort politie, wie wat precies doet is mij nog steeds niet duidelijk)
- Ambulance – ambulans – am-bu-lans
- Dokter – doktor – dok-tor
- Apotheek – eczane – ez-zaane
- Tandarts – diş doktoru – disj dok-to-roe
- Medicijn – ilaç – i-latsj
- Beterschap – Geçmis olsun – getsj-mis ol-soen
- Ik wil aangifte doen – Ihbarda bulunmak istiyorum- ih-bar-da boe-loen-mak i-sti-jo-roem
Nog meer tips om snel Turks te leren
- Met de Duolingo app krijg je elke dag een paar leuke Turkse taaloefeningen. Als je start, wordt je niveau bepaald en de oefeningen worden steeds moeilijker.
- In veel plaatsen kun je bijvoorbeeld via een volksuniversiteit taalcursussen volgen. Ik heb daar zelf een basiscursus Turks gevolgd.
- Een leuk en toegankelijk boek dat ook deels als inspiratie voor dit artikel diende: Turks voor Dummies. Mét cd waarmee je dialogen beluistert.
- Op Netflix vind je Turkse films en series. Gaat natuurlijk véél te snel, maar probeer terwijl je luistert eens of je woorden kunt herkennen.
- Oefen je woordenschat bij jouw plaatselijke Turkse kruidenier of supermarkt.
- Ik neem meestal een klein zakwoordenboekje mee op reis. Kom je onderweg woorden tegen die je niet kent, dan zoek je ze snel op. Of kies iedere dag een nieuw woord om te onthouden.
- In Turkije koop je kinderboeken voor weinig. Kies die met lekker veel plaatjes of een herkenbaar verhaal (sprookjes) zodat je het verhaal een beetje kunt volgen.
- Op YouTube volg ik Turkishle, zij posten wekelijks video’s waarmee je de Turkse taal en cultuur beter leert kennen. Deze vind ik echt geweldig:
8 reacties
Ik ben begonnen hoor, heel interessant en handig voor mij. Goed gedaan Margreet!
Geweldig Jo, en dank je voor het compliment. Succes en ik ben benieuwd naar het resultaat!
waar kun je turks uitgebreider leren?
Dat kan op allerlei manieren. Ik gebruik zelf de gratis DuoLingo app. En ik heb wat boeken en cd’s. Zijn ook bij de bieb te leen. Sommige volksuniversiteiten bieden een cursus Turks aan. Of je kunt online een oproep doen of iemand je thuis of online privéles wil geven. Op Netflix vind je Turkse films en soaps, erg lastig te volgen maar Nederlandse ondertiteling en goed voor je luistervaardigheid. Mogelijkheden zat! Iyi şanslar.
Beste margreet
İk ben trots op u , en zeer dankbaar vanwege de liefde op mijn land , en hartelijk voorstelling net als u vermeld welverdiende mooi loffen erg leuk wat u doet ,en goede juiste informaties allemaal, trouwens ik ben en officieele gids ,, gaat u zo door chappoo wie weet mocht ik ergens mee helpen ?? Woon ik en werk in side/manavgat. Warm en vriendelijke groeten mustafa yılmaz.
Dank u wel Mustafa. Ik hoop snel weer naar Turkije te kunnen en als ik weer eens in de buurt van Side ben, wie weet kom ik u daar tegen. Ik hoop voor u dat het toerisme dit seizoen weer op gang komt en jullie veel gasten mogen ontvangen.
´Het is half drie – saat üç buçuk – sa-at oetsj boe-tsjoek´
Dit is niet goed. het moet ´saat iki buçuk´
Je hebt helemaal gelijk Durak, beetje dom van mij. Ik ga het gelijk veranderen.