De Nederlandse expats Co en Maria Jonker zijn de mede-initiatiefnemers en drijvende krachten achter het team dat wekelijks de rivier in Dalyan schoonmaakt. Sinds de start in november 2012 visten de Dalyanlı riverbums al 3700 jumbozakken vuilnis uit de rivier. Ze komen de gekste dingen tegen. Van een half servies tot een compleet toilet. Inmiddels neemt de hoeveelheid zakken per keer af en hun bekendheid toe. Ook al is hun bijdrage misschien maar een druppel op de gloeiende plaat, de River Bums gaan stug door met schoonmaken.
Voor gek verklaard
Bij de eerste testvaart waren er 5 vrijwilligers. Die vonden echter bij elkaar wel 28 zakken troep. Veel mensen in de omgeving van Co, Maria en de anderen verklaarden hen voor gek. Maar inmiddels bestaat de groep uit ruim 30 personen van minstens vijf nationaliteiten. Co: ‘Als je alles meerekent wat we gevonden hebben, mag je het aantal zakken van 3700 wel maal 1,5 doen. Niet alles wat we vinden past immers in een zak. En tegenwoordig vinden we nog maar weinig afval dat er al járen ligt. Wat we nu veel zien zijn piepschuim take-away bakjes, rietjes, plastic flesjes en ballonnen.’
Klachten van de politie
Co en Maria twijfelden echter geen moment over het feit of ‘hun’ schoonmaakproject wel zou slagen. Ze gingen stug door. Eerst met een boot die door een particuliere partij beschikbaar was gesteld. Alleen, dat bedrijf had al zijn boten in het hoogseizoen nodig. De River Bums moesten noodgedwongen enkele weken stoppen. Maria, zichtbaar geamuseerd: ‘Ja, en toen kregen we van allerlei kanten de vraag waarom we gestopt waren. Ook van de plaatselijke zabita, de politie. Mensen vonden dat het een troep was op en om de rivier. En of we alsjeblieft door wilden gaan. Toen wisten we al dat we wel degelijk een verschil maken.’
Applaus en opgestoken duimen
Na 2 jaar kregen de River Bums steun van de gemeente. Die stelt een boot, kapitein en brandstof beschikbaar. Ook vuilniszakken en gereedschap komen van de gemeente en soms van de lokale middenstand. Steeds meer mensen kennen de groep. Maria, trots: ‘Regelmatig applaudisseren mensen die ons voorbij varen. Of ze steken hun duim omhoog. En we hebben ook al 3 lokale onderscheidingen ontvangen.’ Zelf denken ze dat het succes vooral te danken is aan het feit dat ze wekelijks uitvaren. En dat de groep bestaat uit verschillende nationaliteiten inclusief Turks sprekenden. Er zijn ook andere groepen die lokale opruimacties uitvoeren, maar dat is vaak maar een of twee keer per jaar.
Niet alleen maar commentaar leveren
Dalyanlı maakt zich niet alleen nuttig met schoonmaken. Vrijwilligers helpen mee in de lokale hondenopvang, maken samen met andere groepen ook op andere plekken in de natuur schoon en lichten schoolkinderen voor over de gevolgen van zwerfafval in de natuur. Maria: ‘We willen een voorbeeldfunctie vervullen. En daarnaast is wat we doen niet alleen nuttig maar ook leuk. We steken samen de handen uit de mouwen. Met mensen die niet alleen commentaar leveren maar zelf ook wat willen doen. Zo doen we iets terug voor de plek waar we wonen en de prachtige natuur eromheen.’
Meer aandacht en bewustzijn
Naast een schonere omgeving komt er geleidelijk aan meer aandacht en bewustzijn voor de gevolgen van zwerfafval voor flora en fauna. Het Iztuzu-strand wordt de laatste jaren netjes schoongehouden door de universiteit van Muğla die de horecavoorzieningen uitbaat. En ook het districtsbestuur van Muğla waar Dalyan onder valt, wil zelf mensen gaan inzetten om op nog meer plekken in Dalyan schoon te maken. Met de gemeente Dalyan heeft Dalyanı inmiddels ook goede contacten. ‘Als we in en om het dorp zien dat er op plekken veel afval ligt, informeren we de gemeente. Zij sturen een medewerker om het op te halen’, licht Co toe. ‘En ook de zakken die wij vullen, worden direct opgehaald.’
Inspiratie voor natuurliefhebbers
Omdat er momenteel te veel vrijwilligers zijn voor op een boot, hopen de Dalyanlı dat district Muğla ook snel een boot beschikbaar stelt, zodat ze de betaalde medewerkers van Muğla kunnen ondersteunen. Tot die tijd gaat een aantal vrijwilligers in plaats van op de rivier op het land schoonmaken. Maria: ‘Onze dorpsgenoot Murat Demirci heeft een netwerk van wandel- en fietsroutes ontwikkeld, the ECO trails of Caria and Lykia. De routes zijn op een aantal plekken helaas ernstig vervuild. Op een plek hebben we op een ochtend al meer 27 zakken vuilnis, een boel visnetten en 26 bierflessen verzameld. Dit als cadeau voor de inspanningen van Murat. We hopen zo iedereen die van recreëren in de natuur houdt, te inspireren om zelf ook op te ruimen wat ze tegenkomen. Als is het maar één plastic tasje vol.’
Meer weten?
Dalyanlı heeft een website, www.sustainabledalyan.webeden.co.uk (niet te openen in Turkije, helaas) en is erg actief op Facebook.
Vrijwilliger Ellis Flipse woont in Dalyan en heeft een eigen YouTubekanaal met video’s over Dalyan en omgeving. Bekijk hier haar video over de Riverbums.
